Composteren is een natuurlijk proces. Zonder dit proces kan geen leven op aarde bestaan.
We kunnen dit proces versnellen. Dit kan o.a. met een composthoop of met mulchen.
Compost maakt dat je tuin op natuurlijke wijze bemest wordt. Het zorgt voor een goede zuurgraad, en door het hoge humusgehalte zorgt het voor een goed doorlatende bodem die het vocht goed vasthoudt.

Humus

Wat is humus?
Het is het traag afbrekende deel van organische stof in de bodem, en wordt gevormd door ontbinding van plantaardig en dierlijk (organisch) materiaal

Hoe maak ik een goede composthoop?

 

De startfase

We beginnen om een hoeveelheid organisch materiaal te storten. Dat kan in een compostbak, maar ook los gestort op een schaduwrijke ietwat vochtige plek. De starttemperatuur in een composthoop ligt niet erg hoog. Bij het opzetten in de regel niet hoger dan de omgevingstemperatuur.
Compost is feitelijk voedsel voor een groot aantal in de bodem aanwezige organismen. Deze verwerken dit voedsel door het op te eten. Daar komt soms een stukje voorbewerking bij kijken. Micro-organismen gebruiken enzymen om het organisch materiaal te kunnen verwerken. Doordat er een overvloed is aan voedsel (N) en energie (C), vermenigvuldigen micro-organismen zich razendsnel.
Bij de verwerking van het organisch materiaal komt warmte vrij. Hoe meer micro-organismen, hoe meer warmte. Hoe hoger de temperatuur stijgt, hoe meer micro-organismen. Door de toenemende temperaturen wordt ook de voortplanting versneld. Door deze cyclus stijgt de temperatuur in een composthoop zeer snel. Ze kan al na enkele dagen boven de 40 graden komen, waarna de broeifase begint.

Broeifase

In deze fase zijn slechts een klein aantal soorten organismen aanwezig. Wel in grote aantallen. In deze fase zijn slechts micro-organismen actief. Aan de koelere buitenkant van de composthoop verzamelen zich de grotere organismen: pissebedden, duizendpoten, wormen, etc.
De micro-organismen die goed functioneren gedijen bij lagere temperaturen (<40°C) verdwijnen voor een groot deel. Er komen andere micro-organismen voor in de plaats die enkel actief zijn bij hogere temperaturen. Dit leidt tot een toename van de temperatuur tot ongeveer 60-65 graden. Onkruidzaden, wortels van hardnekkige wortelonkruiden en ziektekiemen worden bij deze temperaturen definitief vernietigd. Maak een nieuwe hoop door de buitenkant van de hoop als eerste te stapelen, en dek deze vervolgens af met de compost uit het binnenste van de hoop.
Hierdoor komt er binnenin vers materiaal beschikbaar voor de micro-organismen. Door het keren is ook weer voldoende zuurstof voor de micro-organismen beschikbaar. Het broeiproces begint van voren, en als snel zijn de temperaturen op het gewenste niveau.
Wilt je snel veel compost? Herhaal de voornoemde stappen een aantal malen achter elkaar. Is het je alleen te doen om compost vrij van ziektekiemen te verkrijgen, dan moet je het proces minimaal 2 keer herhalen.
Indien de temperatuur in de hoop op blijft lopen, moet je ingrijpen. De activiteit van de micro-organismen stopt bij temperaturen boven de 65 graden. Je kunt de hoop koelen door deze te besproeien met water, of (nogmaals) binnenstebuiten te keren.

Afkoelingsfase

Nadat al het licht te verteren materiaal is omgezet door micro-organismen, wordt de activiteit minder en koelt de hoop af. De grotere organismen, zoals pissebedden, mieren, wormen, springstaarten en duizendpoten, breken vervolgens alle grotere stukken organisch materiaal af tot kleinere deeltjes, zodat de micro-organismen ze daarna weer kunnen verwerken.
In dit stadium zijn de verschillende oorspronkelijke bestanddelen van de composthoop niet meer herkenbaar. Soms noemt men dit al compost. Het is echter nog niet helemaal gebruiksklaar.

Rijpingsfase

In deze laatste fase worden de overgebleven materialen via complexe processen omgezet tot humus: een product rijk aan vezels en mineralen. De compost wordt na het omzettingsproces in de vorige fasen in de grond verder omgezet naar dit eindproduct.